Op vrijdag 21 april 2023 ontving Joris Hogenboom (directeur Brabants Landschap) het eerste exemplaar van de lijvige landschapsbiografie ‘Het stroomgebied van de Dommel’. Met de totstandkoming van dit unieke boekwerk over de Dommel ligt er nu een standaardwerk dat fungeert als basis bij de ontwikkeling en inrichting van de landschappelijke ruimte en het bekenlandschap van Van Gogh Nationaal Park. Dit is precies wat Stichting Landschap Het Groene Woud met de landschapsbiografie beoogde.
De presentatie van Het stroomgebied van de Dommel vond plaats bij het 160-jarige Waterschap De Dommel, waar gastheer Peter Glas maar liefst 240 bezoekers welkom heette. Aansluitend vond een symposium plaats over de Dommel in al haar facetten, verzorgd door de auteurs van het boek.
Het stroomgebied van de Dommel – dat wordt uitgegeven door Pictures Publishers – kwam onder leiding van Ger van den Oetelaar, Jan van der Straaten en Jan Timmers tot stand. Het werk belicht op toegankelijke wijze de rivier en haar stroomgebied vanuit historisch-geografisch en ecologisch perspectief. Maar liefst 22 auteurs (allemaal vrijwilligers), vele tekenaars en fotografen werkten in de afgelopen twee jaar aan deze totaaluitgave. Het leverde 1.200 pagina’s op aan verhalen, illustraties, foto’s en visuals. Ze geven inzicht in de waarde en de betekenis van een rivier die zich uitstrekt van de Belgische Kempen tot het midden van Noord-Brabant en zich door natuur, boerenland en stedelijk gebied slingert.
Tijdens de boekpresentatie verzorgde voormalig Rijksbouwmeester Floris Alkemade de inleiding waarin hij inging op het belang van water, hoe cruciaal het is dat we er zorgvuldig mee omgaan en welke mogelijkheden de Dommel biedt bij een nieuwe inrichting van het landschap. Daarmee legde hij bloot waar ook de schrijvers hun schijnwerper op richtten: hoe waardevol de rivier was én is. De landschapsbiografie neemt lezers mee terug naar een zeer ver verleden. Zoals naar de vorming van de Alpen en wat die te maken heeft met de Dommel. Hoe het stroomgebied van de Dommel in de middeleeuwen veranderde van woeste gronden in ontgonnen land. Welke economische activiteiten in verband stonden met de Dommel. En hoe het uitgestrekt Dommeldal in de afgelopen honderd jaar een ware metamorfose onderging onder invloed van technologische, economische, demografische en sociale veranderingen in de maatschappij.
De insteek is niet alleen een historisch-geografische, maar ook een ecologische. In verschillende hoofdstukken behandelen de auteurs de variatie aan natuurgebieden in het stroomgebied en de – soms zeldzame – flora en fauna. Het boek biedt ook een blik op hedendaagse en toekomstige uitdagingen. Bijvoorbeeld op de manier waarop het stroomgebied van betekenis kan zijn bij actuele thema’s zoals klimaatadaptatie, extra natuur, stikstofreductie, verstedelijking en de energietransitie.
De beschrijvingen, kleurrijke fotografie, visuele reconstructies en andere illustraties laten lezers kennis maken met facetten van de Dommel die ze zo misschien nog niet kenden. De uitgave is ook bedoeld ter inspiratie van beleidsmakers, beheerders en ontwikkelaars die zich bij de aanpak van actuele thema’s kunnen baseren op de aanwezige waarden in het stroomgebied. De auteurs willen met het werk eveneens anderen inspireren, zoals mensen die in het stroomgebied van de Dommel wonen. Of in de rivier en het omliggende landschap geïnteresseerd zijn. De landschapsbiografie biedt ze alle gelegenheid om met een hernieuwde blik, verrassing en bewondering naar de Dommel en haar stroomgebied te kijken.
De landschapsbiografie kost € 69,95 en is te bestellen via uitgever Pictures Publishers (geen verzendkosten) of de boekhandel.
De landschapsbiografie Het stroomgebied van de Dommel is mede mogelijk gemaakt door Stichting Landschap Het Groene Woud, Waterschap De Dommel, Mozaïek Dommelvallei, Van Gogh Nationaal Park, Brabants Landschap, Provincie Noord-Brabant, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Pictures Publishers.
De landschapsbiografie over de Dommel werd op 21 april 2023 aangeboden aan Joris Hogenboom, directeur Brabants Landschap. V.l.n.r.: Jan van der Straaten, Jan Timmers, Ger van den Oetelaar, Joris Hogenboom. Foto: Ruud van Nooijen.
