Goedbezochte bijeenkomst Landschapsbiografie van De Dommel

Op 30 september 2022 werd in de raadzaal van het gemeentehuis in Boxtel een uitgebreide ‘tussenstand’ besproken van het werk tot nu toe. De zaal was goed gevuld met bestuurders, ambtenaren en beleidsmedewerkers van organisaties die iets van doen hebben met de Dommel of het stroomgebied ervan. Denk aan gemeenten, terreinbeheerders, adviesbureaus en natuur- en heemkundeverenigingen. Ze kregen een inkijkje in de inhoud en de voortgang van de biografie.

Verleden, heden en toekomst

De middag werd ook benut om toehoorders te vertellen hoe zij de biografie kunnen gebruiken zodra deze klaar is. Het boekwerk koppelt namelijk het verleden aan het heden en de toekomst: het beschrijft de veelal eeuwenoude kwaliteiten van het Dommeldal en toont aan hoe deze van waarde kunnen zijn voor nieuwe ontwikkelingen in het gebied. Bijvoorbeeld op het gebied van bodem, natuurlijke en economische ontwikkeling en erfgoed. De uitvoeringsprojecten, waarvan de meesten al in 2022 gestart zijn, hanteren deze kwaliteiten als uitgangspunt. Daarnaast roept Stichting Landschap Het Groene Woud gemeenten en andere beleidsmakers op om de Landschapsbiografie straks op te nemen in hun gereedschapskist.

‘Kansen voor circulaire landbouw’

Wethouder Désiré van Laarhoven (gemeente Boxtel) is dat al van plan. Tijdens de bijeenkomst belichtte ze de kansen die zij in het Dommeldal ziet, zoals voor circulaire landbouw in combinatie met historische gewassen en teeltvormen. “De Landschapsbiografie biedt hierbij niet alleen inzicht in de bodem maar ook in het oorspronkelijk landgebruik. Daardoor weten we precies welke gewassen hier goed gedijen.” Ook lichtte ze toe hoe het opnieuw ‘tot leven wekken’ van de zogenoemde watermolenlandschappen in het stroomgebied droogte kan tegengaan. Urgente problemen waar stad en land zich met de huidige klimaatverandering tegen moeten wapenen, onder meer om de biodiversiteit te bevorderen.

Archeologie, ecologie en natuur

Nico Arts, die voor de Landschapsbiografie archeologisch onderzoek deed in het Dommelgebied, schetste op deze middag de fases van bewoning. Uit zijn onderzoek blijkt dat de Dommel vele tienduizenden jaren vóór onze jaartelling al een buitengewoon interessant gebied was voor jagers. Mark Scheepens belichtte de ecologie en natuur in het stroomgebied die mede dankzij de aanwezigheid van water uniek waren en nog steeds zijn. Jan Timmers gaf de aanwezigen een inkijkje in de cultuurhistorie van het Dommeldal en de betekenis ervan voor de structuur en ontwikkeling van het landschap door de eeuwen heen. Jan van der Straaten maakte in zijn presentatie de sprong naar de toekomst door in te gaan op de (natuur)bescherming van het gebied.

Sturend instrument

De tussentijdse presentatie van de Landschapsbiografie in de Boxtelse raadzaal werd ook benut voor het ophalen van tips om de publicatie daadwerkelijk te laten worden wat Stichting Landschap Het Groene Woud beoogt: een standaardwerk dat fungeert als sturend instrument bij de inrichting van de landschappelijke ruimte en als basis voor Van Gogh NP. Op dit moment werken 21 gerenommeerde deskundigen en een aantal illustratoren aan de afronding van het standaardwerk. De Landschapsbiografie wordt op 21 april 2023 gepresenteerd tijdens een symposium bij Waterschap De Dommel.

De Landschapsbiografie De Dommel is onderdeel van Mozaïek Dommelvallei en Van Gogh NP en wordt mede mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van provincie Noord-Brabant, Ministerie van LNV, Van Gogh NP, Waterschap De Dommel, Brabants Landschap, BHIC en Stichting Brabantse Bronnen.

Een stukje Dommeldal van bovenaf. Foto: Gerard Schalkx