Onderzoek naar de effectieve organische stof in mestsoorten

De aanwezigheid van organische stof in de bodem bepaalt voor een groot deel de kwaliteit ervan. De opbouw van organische stof in de bodem wordt bepaald door de aanvoer en afbraak van organische stof. Aanvoer van organische stof kan onder meer via organische mest. Maar hoe kies je nou de juiste mestsoort? En hoeveel organische stof blijft er nu effectief in de bodem over na één jaar? Een onlangs gepleegd onderzoek bracht in kaart hoeveel effectieve organische stof bokashi, zeefgrond en dikke fractie opbrengt.

Het onderzoek werd uitgevoerd in de projecten Lumbricus, Carbon Valley en Boer Bier Water. Zij onderzochten de zogenoemde humificatie-coëfficiënt van de drie mestsoorten. Dit cijfer geeft weer hoeveel organisch materiaal uit de mestsoorten één jaar na toediening nog over is in de bodem. Dit wordt ‘effectieve organische stof’ genoemd.

Verschillen per mestsoort

Van veel mestsoorten zijn de humificatie-coëfficiënten bekend. Daardoor weten we ook dat de humificatie-coëfficiënt per mestsoort en gewastype verschilt. Bokashi, zeefgrond en dikke fractie zijn nog relatief nieuwe organische mestsoorten. Reden dus voor onderzoek om ook daarover te weten te komen hoe de afbraak van deze mestsoorten verloopt. Om een referentie te hebben met waarden die bekend zijn in de literatuur zijn ook gft- en groencompost in het onderzoek meegenomen.

Uitvoering onderzoek

De onderzoekers mengden (in een labopstelling) een vaste hoeveelheid meststof met een vaste hoeveelheid standaard grond. Daarna is gedurende een vooraf bepaalde periode geregistreerd hoeveel CO₂ er uit dit mengsel vrijkwam. Hiermee is de humificatie-coëfficiënt uitgerekend. De humificatie-coëfficiënt vermenigvuldigd met de organische stof aanwezig in de mestsoort geeft de effectieve organische stof per ton product (zie tabel).

¹De Haan, J., & Van Geel, W. Kengetallen organische stof. Handboek Bodem en Bemesting. Wageningen.

Conclusie: effectiviteit varieert, kies daarom bewust

De cijfers van humificatie laten het volgende zien:

• De humificatie-kengetallen van gft-compost, groencompost en zeefgrond liggen redelijk dicht bij elkaar en neigen alle drie naar de waarde die in de literatuur wordt aangehouden voor compost;

• De humificatie-coëfficiënt van bokashi ligt lager dan compost maar is voor een niet-gecomposteerd product nog redelijk hoog;
• De humificatie-coëfficiënt van dikke fractie van runderdrijfmest is heel laag en bovendien veel lager dan de waarde die in de literatuur wordt gebruikt.

Wat betekent dit voor de effectieve organische stof?

• Gft-compost heeft door een hoog gehalte aan organische stof en een relatief hoge humificatie-coëfficiënt de hoogste aanvoer van effectieve organische stof;
• Groencompost en zeefgrond hebben weliswaar een hoge humificatie-coëfficiënt maar een lager organisch stofgehalte dan gft en daardoor een lagere aanvoer van effectieve organische stof;
• Dikke fractie en bokashi zitten op het niveau van zeefgrond.

Conclusie: niet elke organische meststof levert evenveel effectieve organische stof op. Advies is dan ook om je daarvan bewust te zijn bij het kiezen van een mestsoort. Let wel: effectieve organische stof is een van de criteria om te kiezen voor een mestsoort naast nutriëntensamenstelling en eventuele ziektewerendheid.

Verschillende soorten mest