Toponiemenbanken voor Olland, Gemonde en Den Dungen

Op vrijdag 5 december heeft wethouder Jeanne Hendriks van de gemeente Sint-Oedenrode samen met Jan Sanders, vicevoorzitter van Stichting Brabantse Bronnen, een toponiemenbank in Olland onthuld. De toponiemenbank, gelegen aan het wandelpad bij rivier de Dommel, heeft de naam ‘Die Berch’ en is één van de zeven toponiemenbanken die deze week in de gemeente Sint-Oedenrode zijn geplaatst. De toponiemenbanken staan op locaties met aantoonbare oude en veelal middeleeuwse veldnamen. De namen van de banken verwijzen ieder naar zo’n veldnaam, ook wel een toponiem genoemd. De banken zijn geplaatst door Stichting Brabantse Bronnen in samenwerking met Heemkundige Kring de Oude Vrijheid in Sint-Oedenrode en Stichting Roois Cultureel Erfgoed. Ze zijn bedoeld voor passerende wandelaars en fietsers.

 “Het is een eigenzinnige bank”, zoals Henk Prins, voorzitter van Roois Cultureel Erfgoed, aangaf in zijn toespraak. “De bank bestaat uit twee delen, waarvan de ene kant van de bank richting Olland staat en de andere kant van de bank richting de Dommel.” De initiatiefnemer van het project is Stichting Brabantse Bronnen die het project in samenwerking met vele betrokkenen heeft uitgevoerd. Zo hebben Stichting Roois Cultureel Erfgoed en Heemkundige Kring de Oude Vrijheid goede, toegankelijke teksten aangeleverd die gebruikt werden voor de informatiebordjes die bij de banken staan. Op de informatiebordjes staat uitleg over de betekenis van de toponiem en de geschiedenis van het gebied. In de toespraak van Henk Prins kwam dan ook naar voren dat toponiemenbank ‘Die Berch’ in een hooggelegen gebied ligt waar in 1968 sporen van Romeinse bewoning zijn aangetroffen. Eén van de banken is geschonken door de gemeente Sint-Oedenrode. Wethouder Jeanne Hendriks belichtte in haar toespraak kort de manier waarop dit tot stand is gekomen. Ze sprak haar waardering uit naar de initiatiefnemers en bracht tot slot ook haar felicitaties. De andere zes banken zijn mogelijk gemaakt door een bijdrage van Streekfonds Het Groene Woud.

Eind november heeft Stichting Brabantse Bronnen in samenwerking met Heemkundekring Den Hogert twee toponiemenbanken in Gemonde geplaatst en begin december nog twee Den Dungen. Dit gebeurt in samenwerking met Heemkundevereniging Op die Dunghen. Een toponiemenbank is een zitbankje met daarop de naam van de toponiem die behoort bij het gebied waar de bank geplaatst is. Een toponiem is ook wel te omschrijven als een middeleeuwse aanduiding voor een gebied of een locatie. De toponiemenbanken zijn bedoeld voor passerende wandelaars en fietsers. 

De locaties

Het eerste bankje is geplaatst in Gemonde op de splitsing van de Beekseweg/Besselaar. Het bankje heeft de naam ‘Berselair’. De tweede bank staat op ‘landgoed’ Vossenholen dat momenteel in bezit is van de Margraffstichting. In Den Dungen komt één van de toponiemenbanken in de Spekstraat met de naam ‘Grinsven’ en de tweede bank bij het Pnem-huisje nabij de Hooidonksestraat/Beemdweg. Dit bankje heeft de naam ‘Westelaken’. De banken zijn allemaal voorzien van informatiebordjes met historische wetenswaardigheden. Hierdoor krijgen de passanten meer te weten over de betekenis van de toponiem en de geschiedenis van het gebied.

Landschapscanon van Het Groene Woud

De plaatsing van de toponiemenbanken maakt deel uit van het project Landschapscanon van Het Groene Woud, een initiatief van Stichting Brabantse Bronnen. Centraal in dit project staat de ontwikkeling van een regionaal verhaal over Nationaal Landschap Het Groene Woud. Dit wordt gepubliceerd middels een boek en een website waarin de landschappen zowel in historisch als in ruimtelijk perspectief worden belicht. Het project bestaat uit een aantal deelprojecten, waaronder het plaatsen van in totaal 27 toponiemenbanken. Met het uitvoeren van de projecten, wordt het eeuwenoude landschap opnieuw beleefbaar gemaakt. Het  project wordt mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van de provincie Noord-Brabant en Streekfonds Het Groene Woud.