ECCO Masterclass en Energiecafé schetsen kansen voor lokale energie initiatieven

Kunnen lokale initiatieven uit de gemeenschap baat hebben bij de EU Clean Energy for All Europeans Package? En zo ja, hoe moeten zij zich organiseren? Tijdens de ECCO Masterclass én Energiecafé op 20 februari 2020 in ’s-Hertogenbosch ging het daarover. Het leverde verhalen op uit de praktijk en een verzameling aan mogelijke succesfactoren om lokale energiegemeenschappen van de grond te laten komen.

De ECCO Masterclass én het Energiecafé voor betrokkenen bij de energietransitie vonden plaats bij een dochteronderneming van Enexis, Enpuls. Beide bijeenkomsten zijn activiteiten van ECCO, het door Europa mede gefinancierde project dat ijvert voor de ontwikkeling van lokale energiegemeenschappen. In ECCO gaan burgers, bedrijven, gemeenten en maatschappelijke organisaties samen aan de slag met de energietransitie. Nationaal Landschap Het Groene Woud nam het initiatief voor ECCO in Brabant.

Clean Energy Package

De ‘Clean Energy for all Europeans-package’, is een pakket maatregelen en wetten van de Europese Unie om de energietransitie te bevorderen. Bijzonder: niet de techniek vormt het uitgangspunt voor de energietransitie, maar de sociale samenhang en onderlinge krachtenbundeling van lokale partijen. De inwoners van Europa worden centraal gesteld.

Download hier de presentatie over Clear Energy Package.

Burgerparticipatie

Tijdens de bijeenkomsten vertelde de Vlaamse Dirk Vansintjan over zijn ervaringen met deze vorm van burgerparticipatie. Hij is onder meer voorzitter van de Belgische coöperatie Ecopower die al 58.000 burgers verenigt in de opwekking van duurzame energie. Hij benadrukte dat het principe van ‘lokaal energie opwekken met je buren’ al eeuwenoud is en dat de ervaringen uit het verleden nog steeds bruikbaar zijn. Vooral het geven van een stem aan burgers en toegesneden mogelijkheden om zelf tot actie over te gaan is daarbij volgens hem van belang “omdat duurzame energie vooral ook om democratie gaat”. Hij gaf aan het tevens belangrijk te vinden, zoals in de EU regels is vastgelegd, dat de opbrengsten van energie-initiatieven ook ten goede kunnen komen aan sociale bestemmingen zoals het voorzieningenniveau in (leeglopende) dorpen en aanpassingen in de omgeving vanwege de klimaatverandering.

Rol voor netbeheerders

Of de oprichting van lokale energiegemeenschappen dan ook automatisch leidt tot nieuwe, decentrale distributienetwerken, daarvan is directeur Henk Visser van Enpuls (de Enexis dochter die zich richt op versnelling van de energietransitie) niet overtuigd. “Niet nodig”, vertelde hij. “Lokale initiatieven en de netbeheerder kunnen juist náást elkaar staan en zorg dragen voor productie, opslag en distributie van duurzame energie. Voorwaarde is wel dat het de netbeheerders in wet- & regelgeving wordt toegestaan op de kleinschalige en ‘sociale’ toer te gaan. 

Ambities Klimaatakkoord

In het Klimaatakkoord is als ambitie vastgelegd dat vijftig procent van de hernieuwbare energie straks moet worden opgewekt via ‘lokaal eigendom’, dus met echte deelname van lokale overheden, ondernemingen en burgers. Martijn Messing, programmacoördinator Sociale Innovatie (een samenwerking van provincie Noord-Brabant en Enpuls) gaf tijdens de bijeenkomsten een overzicht van het onderzoek dat hij onder Brabantse overheden, projectontwikkelaars, energieleveranciers en andere professionals uitvoerde naar de haalbaarheid van die ambitie. De voorlopige conclusie is dat deze partijen veel kansen zien, maar dat er nog veel werk aan de winkel is om (lokaal) draagvlak te creëren, voorzieningen te regelen via overheden en de juridische kant te organiseren. Ook vraagstukken als ‘hoe zorg je ervoor dat iedereen mee kan doen’, ‘van wie is de waarde van coöperatieve windmolens’ en ’wat kun je als een lokale gemeenschap zien’ kwamen aan de orde. Messing komt later dit jaar met tips en aanbevelingen.

Over ECCO

ECCO is een initiatief van Nationaal Landschap Het Groene Woud. De projecten en resultaten die lokale energiegemeenschappen boeken, worden mede mogelijk gemaakt met financiële steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, verstrekt via het Interreg-programma Noordwest-Europa, het Rijk, de gemeenten Boxtel, Haaren, Meierijstad, Son en Breugel en Sint-Michielsgestel en Provincie Noord-Brabant. Meer informatie: www.eccohetgroenewoud.nl

Beeld: GroenLeven