Bokashi verhoogt bodemleven en organisch stofgehalte

Bokashi is een methode om organisch materiaal zoals sloot- of bermmaaisel te fermenteren. Zowel leden van de Duinboeren als Natuurmonumenten hebben afgelopen winter ervaring opgedaan met het maken van een bokashi-kuil. De eerste ervaringen werden uitgewisseld tijdens de studiemiddag van de Duinboeren op 19 april jl. Door sloot- en bermmaaisel te fermenteren wordt de organische stof behouden en worden mogelijk onkruidzaden afgedood. Daarnaast is het gefermenteerde gras mogelijk een goede voedingsbron voor het grote bodemleven als regenwormen.

Bij de productie van bokashi wordt plantaardig restmateriaal (zoals sloot- en bermmaaisel) gehakseld en na toevoeging van hulpstoffen (zoals kleimineralen en zeeschelpenkalk) op een hoop gezet en luchtdicht afgedekt.  Dit blijft zo 8 tot 10 weken zitten. De temperatuur in de hoop blijft onder 40°C. Hierdoor is er nagenoeg geen CO₂-uitstoot, waardoor koolstof en andere voedingstoffen behouden blijven. De productie van bokashi kost 15,5 euro per ton. Beduidend goedkoper dan het afvoeren van het restmateriaal dat 25-30 euro per ton kost.

Bokashi of compost

Bokashi of compost gebruiken? Deze vraag kwam nadrukkelijk aan de orde tijdens de studiemiddag. Bokashi blijft een vers product – blad blijft blad, stengel blijft stengel – dat is gefermenteerd. Het verschil met compost is dat bij Bokashi de afbraak van organisch materiaal wordt uitgesteld: in de Bokashi-kuil blijft de organische stof behouden. De  organische stof wordt voor een deel alsnog afgebroken nadat het materiaal op het land is uitgereden en in contact komt met zuurstof. Dit organisch materiaal stimuleert mogelijk wel het grotere bodemleven. Bij composteren wordt tijdens het composteerproces gemakkelijk afbreekbare organische stof afgebroken tot stabiele humus. Dit heeft mogelijk een andere voedingswaarde voor  het grotere bodemleven zoals regenwormen.

Gebruik in natuurgebieden

Tijdens de studiemiddag gaf Lex Querelle van Natuurmonumenten uitleg over het gebruik van bokashi. Als natuurbeheerder hebben ze op bepaalde locaties het doel om graslanden te verschralen om specifieke flora en fauna te stimuleren. Het gevolg van verschralen is echter wel dat het bodemleven terugloopt. Daarom zijn ze gestart met het gebruik van bokashi om het bodemleven te voeden. Ze gebruiken hiervoor restmateriaal van eigen percelen, zoals slootmaaisel of gras met pitrus

Geëxperimenteerd

De Duinboeren en Natuurmonumenten hebben samen een proef waarbij bokashi gemaakt van restmateriaal van gebieden van Natuurmonumenten wordt toegediend op beheerspercelen van Natuurmonumenten in gebruik bij de Duinboeren. In de proef wordt bokashi vergeleken met niets doen, compost en vaste mest. Er wordt onder andere gekeken naar inhoudsstoffen van de bokashi, het effect op botanische samenstelling en het effect op regenwormen. De proef loopt drie jaar.

Project Carbon Valley

De studiemiddag rondom bokashi maakte deel uit van het project Carbon Valley. Carbon Valley komt voort uit het ambitieplan 2017-2020 van Nationaal Landschap Het Groene Woud. Met Carbon Valley wordt gestreefd naar een vitale, Brabantse bodem die goed is voor agrariër én natuur. Het project wordt Brabant-breed uitgevoerd door Stichting Duinboeren en het Louis Bolk Instituut in samenwerking met Het Groene Woud. Meer weten over Carbon Valley? Neem dan een kijkje op de website van het project voor aanvullende informatie en contactgegevens. Hier is ook debrochure ‘Carbon Valley, organische stofmanagement op melkveebedrijven’ te downloaden of aan te vragen.