Kavelruil bij Schijndel door ARK Natuurontwikkeling leidt tot winst voor landbouw en natuur

Met de verwerving van het perceel Hooge Beek, pal tegen De Geelders in Schijndel (Meierijstad), heeft ARK Natuurontwikkeling opnieuw een ontbrekende schakel in het gebied toegevoegd voor natuurontwikkeling. Het perceel van elf hectare groot kwam via kavelruil in handen van ARK. De ruilende partij was de eigenaar van de grond: Stichting Arnoldus Peter Verhagen uit Schijndel. Die kreeg daar kwalitatief betere landbouwgrond voor terug. Daarmee draagt de kavelruil ook bij aan de eveneens gewenste landbouwstructuurversterking in Het Groene Woud.

ARK Natuurontwikkeling wil in De Geelders de samenhang van bestaande bos- en natuurgebieden herstellen, versterken en uitbreiden. In 2019 kocht ARK hiervoor al vijftig aaneengesloten hectares aan op Savendonk in De Geelders. Het perceel Hooge Beek, tussen de Oostelijke Geelders en het Elderbroek, voegt ze daar nu aan toe. Het perceel ligt laag tussen de kenmerkende leembossen van De Geelders en heeft ecologisch een zeer grote potentie, mede door de Beeksche waterloop die 875 meter parallel aan het gebied stroomt.

Fundatie Verhagen

Het elf hectare tellende perceel is al decennialang in gebruik als landbouwgrond. De akkerbouwer die de grond bewerkte, pachtte deze van de Fundatie Verhagen. Deze stille stichting beheert de bezittingen, waaronder grond, van voormalig burgemeester van Schijndel, Peter Arnoldus Verhagen. “Net vóór zijn dood in 1905 heeft deze burgemeester zijn hele bezit ondergebracht in de Fundatie”, vertelt Mari Vermeer, vicevoorzitter van de stichting. “Dan konden er goede dingen mee worden gedaan voor de toekomst, zowel op sociaal als agrarisch gebied.” Het ruilen van deze kavel om er kwalitatief betere grond voor terug te krijgen, is daarvan een eigentijds voorbeeld.

Oog voor landbouwbelangen

Ger van den Oetelaar van ARK: “Kavelruil is voor ons een beproefde methode die we al vaak hebben toegepast, juist vanwege de tweeledige doelstelling: de natuur herstellen en de landbouw versterken. Zodra we agrarische percelen op het oog hebben voor omvorming tot natuur zorgen we eerst dat we in de buurt kwalitatief betere gronden in bezit krijgen. Daar kan de agrariër zijn bedrijfsvoering dan voortzetten. Zo gaat ook de landbouw erop vooruit.”

Groen licht van bisdom

Bij Hooge Beek betekende dit dat ARK overlegde met zowel de Fundatie Verhagen als de pachter. Vermeer: “In de geest van Verhagen bleek de ruil een prima oplossing: het perceel dat we in ruil voor de Geelders-grond krijgen, is mooi rechthoekig verkaveld, ligt hoger, is minder nat en bevindt zich dichter bij de dorpsgrenzen van Schijndel. Daar kan het agrarisch gebruik onder uitstekende omstandigheden jaren worden voortgezet.” Nadat zowel de Fundatie als de pachter akkoord waren met de ruil moest er nog één partij naar kijken: het bisdom ’s-Hertogenbosch. “Dit is zo bij de oprichting van de Fundatie vastgelegd: het bisdom heeft het laatste woord over de bezittingen van burgemeester Verhagen.” Toen ook het bisdom groen licht gaf, stond niets de kavelruil in de weg.

Naast het perceel Hooge Beek verwierf ARK ook nog enkele aanpalende percelen, goed voor zo’n vijf hectare. De akte met alle betrokkenen is op 6 november 2020 gepasseerd bij de notaris.

Ambities voor De Geelders

De verwerving van het perceel Hooge Beek hoort bij de landschapsontwikkeling die ARK voor De Geelders in petto heeft. De ideeën zijn niet nieuw. Rond 1950 kwam er al een Nationaal Plan om complete ontginning te voorkomen en bijna dertig jaar geleden waren er al plannen om de leembossen daar in ere te herstellen. De onschatbare waarde van De Geelders is daardoor behouden gebleven en de biodiversiteit in het gebied behoort tot de rijkste van Nederland. Verder herstel kwam in 2004 op de agenda te staan toen de provincie Noord-Brabant De Geelders aanwees als Natte Natuurparel, om natuurwaarden te behouden en te versterken.

Natuurnetwerk Brabant en ‘Brabants Goud’

Met de verwerving van percelen in De Geelders vervult ARK ook een andere opdracht: het realiseren van een kwalitatief hoogwaardige, ecologische verbinding tussen De Geelders en het Elderbroek. Die verbinding – die onderdeel moet worden van Natuurnetwerk Brabant – ontbreekt nu nog. In de Landschapsvisie De Geelders staat beschreven hoe die verbinding hier tot stand moet komen. Centraal daarin staat het verwerven van gronden – via vrijwillige kavelruil of aankoop – waarna de natuur er zijn gang kan gaan. Onder de noemer ‘Brabants Goud in Het Groene Woud' heeft ARK op deze manier al meerdere ontbrekende delen aan dat Natuurnetwerk toegevoegd.

Meer informatie? Neem contact op met Ger van den Oetelaar, projectleider van ARK: ger.vandenoetelaar@ark.eu, telefoon: 06-20 44 75 18.

Perceel Hooge Beek aan de Boxtelseweg in Schijndel